به گزارش مجله خبری نگار، امیرکبیر نخستین کسی بود که تصمیم گرفت به موازات آگاه ساختن مردم در مورد خطرات آتش، نهادی را هم برای مقابله با حریق در سراسر کشور ایجاد کند و، چون در دوره ولیعهدی ناصرالدین شاه، سالها در تبریز خدمت کرده و به چشم دیده بود که در آن شهر، توسط بیگانگان، تأسیسات و تجهیزاتی به امر آتشنشانی تخصیص یافته است، قصد الگوبرداری از اقدامات انجام شده و تعمیم آتشنشانی در سطح کشور را داشت؛ اما عمرش کفاف نداد.
تبریز، اولین شهری بود که در آن بلدیه (شهرداری) تاسیس شد و قاسمخان والی که در تاریخ آن شهر، نماد خدمت به مردم محسوب میشود، ۱۰ سال بعد از تولد بلدیه، در گوشه دیگری از شهر، در خیابان خاقانی، نبش خیابان بهادری امروز، بنیان تشکیلاتی را گذاشت که به دلیل وظیفه خاصی که برای آن تعریف شده بود، از همان ابتدا به «اطفائیه» شهرت یافت. قاسمخان والی، وقتی اداره اطفائیه تبریز را بنیان گذاشت، رسیدگی به سایر حوادث غیرمترقبه، از سیل و زلزله گرفته تا آوار، سقوط از بلندی و ... را هم جزو وظایف اطفائیه قرار داد و کوشید ابزار و ادوات مقابله با آن سوانح نیز، تهیه شود و در اختیار مأموران شاغل در اداره اطفائیه قرار گیرد. دومین و سومین واحد آتشنشانی کشور، با توجه به ضرورت حفظ چاههای نفت مسجدسلیمان و پالایشگاه آبادان، توسط انگلستان در خوزستان تأسیس شد.
در آخرین سالهای سلطنت ناصرالدینشاه، ادارهای با عنوان «احتسابیه» در تهران دایر شد که کار نظمیه، بلدیه و عدلیه یعنی شهربانی، شهرداری و دادگستری کنونی را به طور یک جا انجام میداد. آن اداره که شماری از کارکنانش با عنوان «محتسب» خطاب میشدند، از دو شعبه با عنوانهای «احتساب» و «تنظیف» تشکیل میشد. شعبه تنظیف، عدهای سقا در استخدام داشت که موظف بودند با مشک، کوچهها و خیابانهای شهر را آبپاشی کنند تا گرد و غبار ناشی از حرکت مردم، وسایل نقلیه و چهارپایان، باعث اذیت و آزار شهروندان نشود و علاوه بر آن مسئولیت، موظف بودند هنگام وقوع آتشسوزیها نیز در امر خاموش کردن آتش دخالت کنند. چون امکانات و تجهیزاتی که در اختیار سقاها قرار داشت، نامتناسب با وظیفهشان بود، در مبارزه با آتش و اطفای حریق نمیتوانستند نقش قابل اعتنایی ایفا کنند.
پس از امضای فرمان مشروطیت و تصویب قانون احداث بلدیه در شهرهای ایران، مسئولیت تشکیل و راهاندازی اداره آتشنشانی برعهده بلدیه (شهرداری) گذاشته شد؛ مسئولیتی که تا امروز برقرار مانده است.